Nang rãnh nhân đuôi – đồi thị (Thalamocaudate groove cyst / Caudothalamic groove cyst)

🔍 Vị trí và giải phẫu

• Rãnh nhân đuôi – đồi thị là vùng rãnh giữa:

• Đầu nhân đuôi (caudate nucleus head)

• Đồi thị (thalamus)

• Thường thấy rõ trên mặt cắt siêu âm qua thóp.

• Là nơi đám rối mạch mạc uốn gấp → dễ hình thành hình ảnh dạng nang.

2. 🧪 Đặc điểm hình ảnh học

• Nang nhỏ, <10 mm, hình tròn hoặc bầu dục.

• Thành mỏng, không vách, không tăng sinh, không có dòng chảy trên Doppler.

• Thường:

• Đơn độc

• Đối xứng hai bên

• Phát hiện tình cờ khi siêu âm não hoặc MRI.

3. 🧬 Ý nghĩa lâm sàng

• Lành tính, là một biến thể phát triển bình thường.

• Không liên quan đến:

• Bất thường thần kinh

• Bất thường di truyền

• Chậm phát triển tâm thần-vận động

• Không cần điều trị hay theo dõi nếu không có bất thường khác.

4. ⚠️ Khi nào cần lưu ý?

• Nang kích thước lớn bất thường, không đối xứng, hoặc kèm các dấu hiệu khác như:

• Giãn não thất

• Bất thường thể chai
  → Cần làm MRI sọ não và theo dõi.

• Nếu phát hiện trong bối cảnh có:

• Bất thường nhiễm sắc thể

• Hội chứng dị tật bẩm sinh
  → Cần đánh giá toàn diện hơn.

5. 🤰 Có thể phát hiện trước sinh được không?

• Có thể phát hiện nang rãnh nhân đuôi – đồi thị trong giai đoạn thai kỳ, đặc biệt từ tam cá nguyệt thứ hai trở đi(thường nhất ở cuối tam cá nguyệt 2 và đầu tam cá nguyệt 3) và cũng có thể coi là biến thể bình thường nếu không đi kèm theo các bất thuờng não khác (Vd dãn não thất, thai chậm tăng trưởng .v.v.). Một số danh từ có thể dùng trước sanh để mô tả nang này : nang nội mạc tuỷ (Subependymal cyst), connatal cyst, giả nang cạnh não thất (periventricular pseudocysts - PVPC).

• Tuy nhiên, nang thường rất nhỏ và dễ bị bỏ sót, nên:

• Không được tầm soát thường quy

• Thường chỉ phát hiện tình cờ khi khảo sát kỹ cấu trúc não thất bên

• Trong một số trường hợp, MRI thai nhi cũng có thể ghi nhận nang.

✅ Kết luận

• Nang rãnh nhân đuôi – đồi thị là dấu hiệu thường gặp, lành tính trong siêu âm trước hoặc sau sanh.

• Thường được coi là biến thể bình thường và không ảnh hưởng phát triển trí tuệ hay vận động.

• Không cần can thiệp nếu không có bất thường thần kinh đi kèm.