Sứt môi dạng microform
Microform cleft lip - sứt môi nhỏ (còn gọi là sứt môi không hoàn toàn) là dạng rất nhẹ của sứt môi — biểu hiện bằng một nốt lõm, rãnh hay “sẹo” nhỏ ở môi trên, đôi khi chỉ là bất thường của cơ vòng miệng dưới da. Do tổn thương rất nhỏ nên rất dễ bị bỏ sót trên siêu âm tiền sản.
Hình ảnh 1 bé bị sứt môi microform
1.Bằng chứng từ y văn
Độ nhạy siêu âm tổng thể cho khe hở môi ± vòm dao động rộng (50–80% tuỳ điều kiện). Với microform thì khả năng phát hiện giảm rõ, do tổn thương quá nhỏ.
Một nghiên cứu lớn đánh giá sau sanh ghi nhận 5/154 ca là microform; trong đó không có trường hợp nào phát hiện trước sanh cho thấy độ nhạy rất thấp.
Siêu âm 3D (surface rendering) và siêu âm độ phân giải cao giúp cải thiện, nhưng vẫn không loại trừ được microform.
2. Dấu hiệu đường giảm âm (Hypoechoic band – dấu hiệu mới gợi ý sứt môi microform)
Nghiên cứu “What Is Hidden Behind Microform Cleft Lip: A Case-control Study Based On Ultrasound Imaging” (Weiyi Sun et al., 2025):
19/20 bệnh nhân microform (95%) có hypoechoic band dọc theo philtrum bên bị ảnh hưởng.
Khi làm động tác puckering (nhăn môi), dải này dày lên và rõ hơn ở 16/16 ca hợp tác được.
Giải phẫu bệnh: dải này cấu tạo từ sự tập trung bất thường các phần phụ da kém phát triển và mô collagen dư thừa.
Dấu hiệu đường giảm âm trên siêu âm
👉 Đây là dấu hiệu siêu âm tiềm năng để nhận diện microform cleft lip, đặc biệt khi khảo sát động học môi trên.
3. Thực hành gợi ý
Khi nghi ngờ bất thường nhỏ vùng môi: cần siêu âm độ phân giải cao, khảo sát mặt cắt coronal, bổ sung 3D surface rendering.
Tìm dấu hiệu hypoechoic band ở philtrum, đánh giá ở cả trạng thái tĩnh và động (nếu sau sinh).
Trong thai kỳ: nếu nghi ngờ, nên hẹn siêu âm lại ở tuần sau hoặc trung tâm có kinh nghiệm cao, và chuẩn bị tư vấn sau sinh.
4. Tiên lượng:
Mức độ nhẹ nhất trong phổ khe hở môi. Biểu hiện chỉ là vết rãnh, sẹo nhỏ hoặc bất thường nhẹ ở philtrum và cơ vòng môi.
Không ảnh hưởng chức năng bú, ăn, nói; trẻ phát triển thể chất và trí tuệ hoàn toàn bình thường.
Không liên quan đáng kể đến dị tật phối hợp hay hội chứng di truyền, khác với các thể khe hở rộng.
Ảnh hưởng chủ yếu là thẩm mỹ: có thể thấy môi hơi bất cân xứng, rãnh mờ, khi cười hoặc puckering thì rõ hơn.
Phẫu thuật chỉnh hình thường đơn giản
Tiên lượng dài hạn: rất tốt, không ảnh hưởng tuổi thọ, ngôn ngữ hay chất lượng cuộc sống.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Demircioglu, M., Kangesu, L., Ismail, A., Lake, E., Hughes, J., Wright, S. and Sommerlad, B.C. (2008), Increasing accuracy of antenatal ultrasound diagnosis of cleft lip with or without cleft palate, in cases referred to the North Thames London Region. Ultrasound Obstet Gynecol, 31: 647-651. https://doi.org/10.1002/uog.5275
Sun W, Jia Y, Li Y, Chen S, Zhou H, Song T. What Is Hidden Behind Microform Cleft Lip: A Case-control Study Based On Ultrasound Imaging. Plast Reconstr Surg. 2025 Jun 24. doi: 10.1097/PRS.0000000000012272. Epub ahead of print. PMID: 40559220.